blog 30: Wat voor man ben jij?

De kerst en de jaarwisseling staan voor de deur. Reden om met de Blogmarathon een korte vakantie te nemen. Een korte pauze waarin we iedereen uitnodigen om de 30 blogs rustig te lezen en tot zich laten doordringen. Het kan iedereen helpen om zelf zijn positie ten opzichte van geweld tegen vrouwen (opnieuw) te bepalen.

In het nieuwe jaar gaat de blog-marathon weer verder. Emancipator nodigt iedereen uit om zelf bij te dragen aan het gesprek en aan de oplossing voor het probleem van geweld tegen vrouwen.

Om daartoe een aanzet te geven herhalen we de eerste blog van deze serie, waarin Khadim Zaman een indringende vraag stelde: Wat voor man ben jij?

Khadim Zaman – Wat voor man ben jij?

Omdat de discussie rondom #MeToo hier en daar lelijke vormen begint aan te nemen, doe ik hier een poging deze kluwen te ontwarren en een (sociaal) model te maken van het ‘systeem’ dat al die #MeToo getuigenissen impliciet beschrijft. Dat ziet er zo uit:

1. Het bestaat uit mannelijke verkrachters en aanranders, die hun lusten fysiek op vrouwen botvieren, zonder permissie te vragen en te krijgen.

2. Het bestaat uit mannen die hun lusten verbaal kenbaar maken aan vrouwen, zonder een intieme/romantische relatie te hebben met deze vrouwen, terwijl de vrouwen in kwestie niet expliciet toestemming hiertoe hebben gegeven.

3. Het bestaat uit mannen die vrouwonvriendelijke opmerkingen en grappen maken, en ontkennen dat ze daarmee een omgeving creëren, waardoor mannen uit de eerste groep – de verkrachters en aanranders – zich gesterkt voelen in hun visie op vrouwen, en minder snel hun gedrag als fout zullen zien.

4. Het bestaat uit mannen die weten dat we leven in een samenleving die een, voor vrouwen én mannen, toxische mannencultuur in stand houdt, maar die hun mond houden, wanneer ze bijvoorbeeld andere mannen op denigrerende wijze horen praten over vrouwen. Dit is, of omdat ze de relatie met hun ‘buddies’ niet op het spel willen zetten, of omdat ze vinden dat ‘een grapje toch moet kunnen’.

5. Het bestaat uit mannen die hun verantwoordelijkheid nemen, wanneer ze verkeerd gedrag zien bij andere mannen. Mannen die actie ondernemen, die hun mond open doen om vrouwen in het nauw te ondersteunen. Mannen die niet al hun energie stoppen in het proberen zichzelf te vrijwaren van slecht gedrag (‘Hé, ik ben wél een goede man, hoor!’). Zelfs niet wanneer sommige vrouwen alle mannen over één kam lijken te willen scheren. Ze weten waar hun prioriteiten liggen, en die liggen niet bij hun eigen kleine ego’s.

Als man vraag ik je: herken je jezelf in een van bovenstaande categorieën? En als je jezelf -niet- in de laatste categorie plaatst, wat ga je er aan doen om dat te veranderen? En wat ga je doen om andere mannen, die niet zover zijn, te helpen die kant op te bewegen?

 

Deze blog verscheen eerder op https://www.facebook.com/khadimschrijft/

blog 29: Geen Geweld

een man slaat zijn vrouw niet

 

ik heb jou nooit geslagen maar harder

geraakt met mijn groter wordende pupillen

nooit heb je mijn handen gevoeld want

mijn stem kneep jouw keel harder dicht

 

ik zal jou nimmer schoppen want in

gezelschap trap ik jou in een hoek

ik hoef jou nooit meer te raken want

mijn geur zit in jouw hoofd verstopt

blog 28: Het (ver)worden van een man

Mannen onder elkaar praten over voetbal, toch zeker nooit over emoties en eigenlijk praten mannen het liefst zo min mogelijk. Vrienden high-fiven seksuele veroveringen, doen emoties van de hand als hysterisch gezeik, en kleineren mensen die worstelen met voorgaande.

Echte mannen dienen allerlei ‘mannelijke’ eigenschappen te vertonen zoals stoer zijn, ongevoelig, rationeel en andere traditionele genderstereotypen. Ik heb altijd een ‘echte’ man willen zijn. Maar toxische masculiniteit – traditionele normen over hoe mannen zich dienen te gedragen, wat in feite neerkomt op het afwijzen van alles wat vrouwelijk is – doet geweld aan het volledig mens-zijn van mannen. Van mij.

Ik heb aan den lijve ondervonden hoe kwalijk genderstereotyperingen zijn. Hoe een vader de kracht van zijn zoon ondermijnt door hem lief, emotioneel en zorgzaam te noemen; onderwijl zijn waardering te beperken tot traditionele mannelijkheid. 

Het (ver)worden van een echte vrouw

Ik wilde mijn steun uitspreken naar vrouwen die stereotypische mannelijke eigenschappen vertonen, zoals ik als man behoefte had aan begrip voor mijn stereotypische vrouwelijke eigenschappen. Maar vrouwen zijn per definitie de lul.

Er is niet zoiets als een echte vrouw. Of ten minste, niet in de klassieke zin want echte vrouwen die traditioneel vrouwelijke eigenschappen vertonen zijn weke, overgevoelige, hysterische ‘echte’ vrouwen. En echte vrouwen die traditioneel mannelijke eigenschappen vertonen zijn manwijven, tangen, feeksen – ‘echte’ vrouwen.

Met het schrijven van dit stuk heb ik geleerd dat vrouwen in de dubbele kluts liggen. Damned if you do, damned if you don’t.

Mannen zijn niet alleen bondgenoot

Mijn ervaringen met geweld waren veelal in verband met wat vrouwelijk wordt geacht aan mij. Ik denk dat dat geldt voor de meeste mannen. Of minimaal heeft het vaak te maken met een test van mannelijkheid, die toxische versie. Die ervaringen zijn emblematisch voor mijn begrip van hoezeer vrouwelijkheid destructief wordt benaderd.

Ik zou daarom mijn steun willen uitspreken voor niet alleen de strijd tegen geweld tegen vrouwen, maar meer algemeen ook de strijd tegen geweld tegen vrouwelijkheid. In die zin hoeft de rol van van mannen niet te worden beperkt tot bondgenoot. Positieve ontwikkelingen laten ons niet onberoerd.

Het verworden van een echte man kan van alles betekenen, maar het heeft altijd te maken met het onderdrukken van het deel van zichzelf dat als traditioneel vrouwelijk wordt geclassificeerd. De nadruk dient overigens niet te liggen op het lijden van mannen in deze – zeker gezien we het uiterlijk van de dader dragen –  de essentie is namelijk hoe dan ook misogynie. Maar ik wilde wel benadrukken dat het scharen van mannen achter deze missie egoïstisch kan (en mag?) zijn.  

Hoe lang nog tot we het worden van een echte man een authentiek en eigen proces kunnen laten zijn waarbij man-zijn wordt gedefinieerd door individuele eigenheid in plaats van de onderdrukking van het vrouwelijke met alle consequenties van dien?

 

Deze blog verscheen eerder in tijdschrift Lover (http://www.tijdschriftlover.nl/politiek_en_maatschappij/het_verworden_van_een_man)

blog 27: Ach ja, #MeToo

Ik was bij de fysiotherapeut. In dezelfde ruimte was nog een andere fysiotherapeut bezig, een man, aan het werk met een patiënt, een vrouw. Ik zag ze slechts zijdelings en ving een flard op van hun gesprek. Hij stond naast haar toen zij een loopband opstapte. Blijkbaar raakten ze elkaar daarbij per ongeluk aan, want ik hoorde een ongemakkelijk ‘sorry’, en een lach, en toen hoorde ik haar zeggen: ‘Want voor je het weet is het weer me too en zo hè.’ Waarop hij beleefd lachte.

Me Too is net zoiets geworden als het broeikaseffect. Het is een probleem, je hoort er steeds over in het nieuws, maar goed, tja, je moet ook gewoon leven. Je koopt een fijne auto, een grote Volvo of zo, en lachend zeg je: ‘Niet de zuinigste auto, maar ja.’ Je weet dat het ernstig is, mogelijk catastrofaal, en toch reduceer je het tot een lach, tot een schouderophaal. 

Maar de zogenaamd achteloze opmerking van deze vrouw was om nóg een reden tragisch. De twee raakten elkaar aan, per ongeluk, onschuldig, en toch voelde zij direct de drang om het te benoemen en – hier gaat het me in dezen om – zich te distantiëren van de me too beweging. Hij mocht niet denken dat zij zo was. Zij, in tegenstelling tot de vrouwen die in de media en op social media zoveel ophef maakten, was geen aansteller. Zo mocht hij haar absoluut niet zien. Stel je voor dat hij zou denken: Jezus, weer zo eentje. Nee, zij deed heus niet mee aan die onzin. Voor haar was het goed zoals het was, voor al dit gedoe. Zij stond aan zijn kant, al kon ze niet eens weten of híj wel aan die kant stond. 

Een kleine opmerking, uit ongemak, uit een soort beleefdheid en het verlangen naar waardering en sympathie. Begrijpelijk, onschuldig. En toch school er de kiem van verraad in en liet ze er haar mede-vrouwen mee in de steek.

Of misschien ook niet. Weet ik veel. Ik ving het op en het raakte me. Het fascineerde me in ieder geval. Ik dacht aan de abortuspil, die dankzij de Christenen in het nieuwe kabinet niet meer door de huisarts mag worden verstrekt. Aan de anticonceptiepil die uit het basispakket is gehaald. Al die mannen in pak die dat beslissen, die weten wat goed voor de vrouwtjes is. En dan deze vrouw, die schuchter lachend, en een beetje gegeneerd, de behoefte voelde om zich aan hun zijde te vlijen. 

Wat een end te gaan nog. Wat een end.

 

Deze blog verscheen eerder op https://www.henkvanstraten.nl/ach-ja-metoo/

Foto: John Wiersma

 

 

blog 26: Laten we tonen dat we echte mannen zijn

In 1985 – ruim 30 jaar geleden – was ik vanuit de Landelijke Werkgroep Mannenstudies betrokken bij de organisatie van het eerste landelijke congres getiteld Mannelijkheid en seksueel geweld: de dader belicht. Centraal in dit congres was, zoals de titel al aanduidde, de relatie tussen mannelijkheid en seksueel geweld. Belangrijke conclusie van de conferentie was dat opvattingen over en (ideaal)beelden van mannelijkheid en vrouwelijkheid sterk van invloed zijn op het seksuele gedrag dat mannen (en vrouwen) vertonen en dat daarin de macht(sverhoudingen) tussen mannen en vrouwen een heel belangrijke rol spelen. In dezelfde periode was er ook een organisatie Mannen Tegen Seksueel Geweld, die was opgericht door een van de leden van de Landelijke Werkgroep Mannenstudies. De mannenbeweging verkeerde in zijn hoogtijdagen.

In de VS is heel veel onderzoek gedaan naar seksueel geweld van mannen ten opzichte van vrouwen, ook tamelijk recent. Uit dat onderzoek komt het volgende naar voren:

  • In gemeenschappen waarin sterke opvattingen heersen over de rolverdeling tussen de seksen en mannen en vrouwen in tamelijk gescheiden werelden leven en in gemeenschappen die vrouwvijandig zijn en tolerant tegenover geweld komt meer seksueel grensoverschrijdend gedrag voor.
  • Mannen die sterk geloven in zgn. verkrachtingsmythen (o.a. recht hebben op seks, als een meisje je meevraagt naar haar kamer dan wil ze seks met je etc.) lopen een groter risico om seksueel over de grens te gaan.
  • Kortdurende educatieve programma’s, gericht op mannen, hebben enig effect op kennis en opvattingen over seksueel geweld en verkrachtingsmythen, maar dit effect is niet stabiel.
  • Misvattingen onder mannen (en vrouwen), bijvoorbeeld over hoe vaak ‘de man’ seksueel actief is zorgen voor onnodige druk op mannen om vrouwen onder druk te zetten seks met hen te hebben!
  • Mannen die zich schuldig maken aan seksueel grensoverschrijdend gedrag hebben gedurende dit gedrag geen oog voor de beleving van vrouwen of laten zich daardoor niet of te weinig leiden. Pas als ze geconfronteerd worden met de gevolgen gaan ze zichzelf vragen stellen of bieden ze (halfslachtig) hun excuses aan. Vaak pas nadat ze eerst een poging hebben gedaan om het te ontkennen!

Kijken we naar de cijfers over het ondergaan van seksueel grensoverschrijdend gedrag onder vrouwen boven de 16 dan zien we schokkende cijfers. Maar liefst 34% zegt ja op de volgende vraag: ‘Geweld en agressie komen overal voor en kunnen (ook) seksueel van aard zijn. Seksueel geweld kan thuis, op straat of op internet plaatsvinden. De daders kunnen zowel bekenden als onbekenden zijn. Het kan, bijvoorbeeld, gaan om kwetsende seksuele toenaderingen of ongewenste aanrakingen, of gedwongen worden om seksuele dingen te doen of toe te staan. Is u ooit in uw leven seksueel geweld overkomen?’

Vragen we verder naar  de 13 hieronder genoemde specifieke vormen, dan stijgt het percentage tot maar liefst 56% (!!!), kwetsende opmerkingen niet meegerekend. 12% van de vrouwen in dit onderzoek gaf aan ooit verkracht te zijn!!!

  • Iemand maakte kwetsende opmerkingen.
  • Ik werd op een kwetsende manier aangeraakt of vastgepakt.
  • Ik werd gedwongen om me uit te kleden, terwijl dat niet nodig was
  • Iemand maakte seksueel getinte opnames van mij, en/of liet die opnames zien aan anderen, terwijl ik dat niet wilde.
  • Iemand liet mij (in het echt of op internet) zijn of haar borsten, billen of geslachtsdelen zien, terwijl ik dat niet wilde.
  • Ik werd onder mijn kleren betast terwijl ik dat niet wilde.
  • Ik werd gedwongen om iemand onder zijn / haar kleren te betasten
  • Ik werd gedwongen tot masturbatie (soloseks)
  • Ik werd gedwongen manuele seks (vingeren of aftrekken) toe te staan of uit te voeren.
  • Ik werd gedwongen orale seks (pijpen of beffen) toe te staan of uit te voeren
  • Iemand probeerde mij te verkrachten (ongewenst seksueel binnendringen via vagina of anus).
  • Ik ben verkracht (ongewenst seksueel binnendringen via vagina of anus).
  • Ik moest andere – hierboven niet genoemde – seksuele handelingen verrichten, terwijl ik dat niet wilde. Zo ja, wat was dat, wat gebeurde er?

De cijfers stammen uit 2010. Het is nu zeven jaar later. Is er iets veranderd? Ja. Een iets kleiner percentage vrouwen antwoorden op de algemene vraag met ja. Tegelijkertijd moeten we ons afvragen of de drempel voor vrouwen niet heel veel hoger is geworden. De actie #MeToo laat zien dat de drempel om met de ervaring naar buiten te komen nog steeds heel groot is. Uit onderzoek komt naar voren dat vrouwen gemiddeld 16 jaar wachten voordat ze iemand in vertrouwen nemen over wat ze hebben meegemaakt. Er via #MeToo mee naar buiten komen vraagt nóg meer moed! Ik hoop dat nóg meer vrouwen de kracht vinden in zichzelf om er mee naar buiten te komen.

En omdat uit een ander onderzoek blijkt dat seksueel geweld tegen vrouwen in bijna 100% van de gevallen door mannen wordt gepleegd is het dus (nog steeds) belangrijk dat mannen zich massaal uitspreken tegen seksueel geweld tegen vrouwen. En méér doen dan schaapachtig lachen als een van hun soortgenoten over de grens gaat: hem vragen of zijn gedrag getuigt van respect. Hem terecht wijzen. Alternatieven aanreiken. Het goede voorbeeld geven. Ook dat vraagt moed, kracht en lef! Het doet dus een beroep op onze mannelijkheid. Maar op een positieve manier. Laten we massaal tonen dat we echte mannen zijn!!!

 

blog 25: ‘Er zijn zoveel varkens op de wereld’

De titel is een uitspraak van een man over ‘andere mannen’. Naar aanleiding van een uitgebreide beschrijving van een van mijn vrouwelijke Facebook vrienden dat (en hoe) zij op diverse momenten in haar leven te maken heeft gehad met seksuele intimidatie, seksuele dwang, poging tot aanranding en fysieke onveiligheid. Door mannen. Een bericht met de hashtag #MeToo. En hoe zij daarmee tot op de dag van vandaag worstelt.

Nee, er zijn niet ‘zoveel varkens op de wereld’. Daarmee leg je het als man (weer) buiten jezelf. Er zijn mannen en vrouwen op de wereld en als de vrouwen een probleem hebben met hoe een deel van de mannen zich gedraagt naar hen, dan hebben wij als mannen ook een probleem. Een heel groot probleem. Niemand van ons uitgezonderd, jij niet, ik niet. En dan mogen we de vrouwen onder de hashtag #MeToo nog dankbaar zijn dat ze vaak geen namen gaan noemen van de mannen van wie zij last hebben gehad, die hen hebben aangerand of ‘erger’. Door #MeToo blijkt in elk geval hoe weinig integriteit wij collectief en regelmatig ook individueel kunnen opbrengen naar vrouwen. Ondanks dat we menen in een beschaafde samenleving te functioneren, we misschien een net pak dragen, een gezin hebben, een kerk bezoeken of aan bewuste persoonlijke ontwikkeling doen.

Volgens mij hebben wij als mannen een aantal dingen te doen. Niet dat ik het beter weet maar gewoon wat ik je van Man tot Man wil zeggen en waarvan ik denk dat het nu het meest juiste is. Een oproep aan jou en aan mijzelf. Als je iets beters weet hoor ik het graag.

  1. Lees en hoor wat vrouwen ons en jou te vertellen hebben. Zonder verdediging. Zonder jezelf er als de good guy buiten te plaatsen. Zonder dat jouw medeleven moet worden gewaardeerd; met je uitspraken over dat andere mannen ‘varkens zijn’ of je hartje eronder op Facebook. Maar houdt de dappere boodschap niet van je weg. Dit zijn vrouwen die ons als man iets te zeggen hebben. Een pijnlijke boodschap voor ons hebben.
  2. Voel een klein beetje wat deze vrouwen mogelijk gevoeld kunnen hebben en nog steeds voelen. Stel je als man eens voor dat er (los van je geaardheid) een grote sterke man naar je zit te kijken in een bar en die blijft je maar aanstaren. Dus geen praatjes dat je hem in elkaar slaat. Bij het voorbijgaan raakt hij je aan terwijl je dat niet wil. Op een plek waar je dat al helemaal niet wil. Alleen dit al. Hoe klote is dat? Wat vrouwen doorstaan is vele malen heftiger. ‘Altijd alert’, zeggen sommigen. Leef je in. Voel.
  3. Ga eens na voor jezelf waar jij het hebt laten liggen. Waar maak jij seksuele grappen over vrouwen en draag je bij aan het beeld van vrouwen als (te pakken) seksueel object? Of sta je dit weleens toe? Hoe raak je vrouwen aan op je werk? Hoe dwingend flirt jij? Of heb je in een relatie door drankgebruik je partner weleens tot seks proberen te dwingen? Was dat gelukt? De manieren om vrouwen (seksueel) te intimideren en zich onveilig te laten voelen zijn legio; van subtiel en bijna niet waar te nemen, tot grof en misdadig. Maar ze maken allemaal deel uit van een lange lijn van vrouwen als seksueel object en mannen die daar met woorden of daden macht over uitoefenen en misbruik van maken. Maar vooral, zo vaak onbewust en onbedoeld. Met soms inzicht of spijt achteraf. De meeste mannen, inclusief mijzelf, willen vrouwen niet krenken, onveilig laten voelen of beschadigen en uit onwetendheid, automatisme en gebrek aan bewuste sensitiviteit doen we het soms toch. In mannentaal: ‘own your shit’.
  4. Praat hier met andere mannen over. Op je werk, je vriendenkring, bij je voetbalclub. En geef gewoon eens toe dat het je raakt. Of zoek een groep bewuste mannen op, zoals via het wereldwijde ManKind Project. Volg een mannentraining. Open het gesprek over wat een gezonde mannelijkheid kan inhouden. Dat is wat wij als mannen te doen hebben. Hoe kun je, zonder dat de van zichzelf heerlijke man/vrouw dynamiek en wederzijdse aantrekkingskracht verdwijnt, man zijn? Wat hoort daar wel en niet bij?
  5. Zeg sorry als je iets hebt gedaan wat niet OK is. Elke keer weer. Bij twijfel, vraag na of je gedrag OK was of niet. Leer onze kinderen, zowel onze zoons als onze dochters, dat mannen verantwoordelijkheid kunnen en willen nemen voor hun gedrag. In evolutionair perspectief zijn we pas vrij kort op weg om vrouwen deze veiligheid te gunnen. Dit gaat over een totale cultuurverandering. In veel tijden was en in veel landen is dit niet gangbaar, verre van. Wij mogen voorop. Die verandering vergt tijd, inzet en commitment. Elke keer weer, bij elke fout of onbedoelde misser weer.

Ik committeer mij hieraan; open, eerlijk en kwetsbaar. #Iwill. #Youtoo?

 

Deze blog verscheen eerder op http://levenmetvisie.nl/persoonlijke-ontwikkeling/blog-mannen-er-zoveel-varkens-op-wereld/

blog 24: Luisteren en spreken geeft ruimte

In mijn omgeving heb ik gezien hoe seksueel geweld vrouwen kan verpletteren. Hoe het door kan werken in alle facetten van het leven. En hoe moeilijk het is om daar uit los te komen. Ik wil als man graag bijdragen aan een verbetering van de situatie van deze vrouwen. Omdat ik denk dat stilte de verandering in de weg staat probeer ik het gesprek hierover te initiëren.

Op jonge leeftijd kwam ik al in contact met geweld tegen vrouwen. Niet in mijn eigen gezin maar via mijn moeder die vrijwilligers werk verrichtte in het blijf van mijn lijf huis. Een plek waar ik, naar mate ik ouder werd, ook niet meer mocht komen omdat de angst van vrouwen voor mannen soms zo diep zat dat zelf ik als kleine jongen een bedreiging vormde. 

Na mijn middelbare school voelde ik voor het eerst van dichtbij de impact van een verkrachting. Een vriendin vertrouwde mij haar verhaal toe en in het jaar dat volgde liet zij mij regelmatig toe in haar in de war geschopte gevoelsleven. Enkele jaren later was het een andere vrouw die na een uit de hand gelopen avond ervoor had gekozen dat wat gebeurd was niet als verkrachting te bestempelen. Maar de impact was er niet minder om.

Toen ik 20 jaar geleden mijn huidige vrouw ontmoette prijsden wij ons geregeld rijk dat wij geen trauma’s en geweld in onze jeugd hadden ervaren. Destijds oprechte uitspraken maar in retrospectief vervreemdende gesprekken. Want 7 jaar geleden erkende mijn vrouw voor het eerst naar zichzelf dat zij ook meervoudig was misbruikt. De emotionele schade had ze altijd gevoeld. Maar de tijd, de schaamte en haar overlevingskracht hadden het een andere vorm gegeven in haar herinnering. Tot zij het gesprek er over opende en zij haar gevoel weer ruimte gaf om zich te uiten.

Dit gesprek hebben we de laatste jaren gevoerd en de verandering in haar lijf en hoofd zijn prachtig. De ontwikkelingen die zij in de laatste jaren op alle vlakken heeft doorgemaakt zijn inspirerend geweest. De verrijking in haar leven en in onze relatie gunnen wij iedereen en dus hebben wij besloten open te zijn over haar, en onze, tocht. Om woorden en beelden te geven aan wat zij heeft meegemaakt en zo anderen te steunen, inspireren en informeren. De vorm die we hiervoor hebben gekozen is het beeldverhaal. Korte verhalen over mijn vrouw en onze zoektocht.

Nu mijn vrouw weer meer in haar kracht staat leeft de wens in ons om ook andere vrouwen te ondersteunen. Vrouwen die nog met een diep geheim en een verstopte pijn leven. Krachtige en prachtige vrouwen die zich niet gezien voelen of niet weten hoe zij afstand kunnen nemen van de pijn die zo’n groot deel van hen is geworden. Omdat mijn vrouw een voltijd baan heeft, hebben wij besproken dat het aan mij is om hiermee aan de slag te gaan, met mijn vrouw op de achtergrond.

Van hieruit ben ik nu bezig met de productie van 17 grafische vertellingen, stripverhalen, over vrouwen die aangetast zijn in hun integriteit. Verhalen over hoe zij het initiatief weer naar zich toe trekken en hoe zij het verdriet en de pijn een plek geven in hun leven. Het zijn verhalen waarmee we de vrouwen over wie het gaat een stem willen geven. Verhalen die respectvol de impact en de complexiteit tonen.

Een serie verhalen die ik met 9 tekenaars vertel, waarmee we verdriet van vrouwen in beeld brengen. Maar ook een serie verhalen waarmee we de kracht van de vrouw juist vieren. Het eerste verhaal is een introductie waarbij de man wordt opgeroepen zijn verantwoordelijkheid te nemen. Dit verhaal is voor deze White Ribbon campagne gemaakt en te vinden op deze site. De andere verhalen verschijnen in de komende maanden, tot april 2018 onder de #hebhetereensover. De verhalen verschijnen verder in print en online via verschillende kanalen. Het gehele project  “Prachtige vrouwen” is mogelijk gemaakt door Het Bank Giro Loterij Fonds.

Dit is wat ik kan doen. Me bescheiden opstellen, anderen een stem geven, respecteren, eren en blijven luisteren. Want echt voelen wat seksueel geweld doet zal ik nooit kunnen. Wel kan ik helpen de stilte te verbreken. Om zo een bescheiden bijdrage te leveren aan een meer open cultuur waarin er meer veilige ruimte is voor vrouwen om het gesprek naar zichzelf en anderen te openen.

blog 23: Heteroseksuele vrouwen & homoseksuele mannen

Toen mij werd gevraagd naar mijn ervaring met seksueel geweld tegen vrouwen wist ik aanvankelijk niet goed welk antwoord ik had. Natuurlijk, ik ken de verhalen van de vrouwen in mijn leven, maar ik bemerkte toch een zekere distantie. Zou het liggen aan mijn romantische en seksuele interesse die zich alleen op mannen richt, vroeg ik me af. Ik heb nooit echt dates gehad met vrouwen, laat staan gezoend of de lakens gedeeld. Maar pleit dat me vrij van enig zelfonderzoek naar de grenzen van fysiek contact tussen mij en anderen, in dit geval vrouwen?

Het is mij meermaals verteld door heteroseksuele jongens: wat heb je geluk dat je homo bent, want jij kan zoveel meer maken bij meiden! Een grap die ik zelf ook herhaald heb. Maar het is een grap met een serieuze lading. Uiteindelijk ligt hier de gedachte onder dat homoseksuele mannen meer rechten of vrijheden zouden hebben wanneer het gaat om vrouwenlichamen omdat er geen seksuele driften meespelen. Dit wordt zeker ook gevoed door uitspraken en gedragen van sommige vrouwen zelf. En in individuele gevallen is dat ook prima, mits er toestemming is van de betreffende vrouw.

Andersom geldt het natuurlijk ook. Sommige vrouwen denken van alles te mogen maken bij homomannen, omdat ze zogenaamd ‘veilig’ zouden zijn. Maar deze mannen zitten er niet altijd op te wachten om borsten in hun gezicht te krijgen, om maar eens een voorbeeld uit eigen ervaring te noemen. We kunnen er lacherig om doen, maar nee = nee.

Als je het (op momenten) fijn, grappig of gezellig vindt om lekker aan elkaar te zitten, ga je gang. Maar ook hier geldt de regel: alleen op de momenten dat de ander toestemming geeft. Die toestemming kan natuurlijk op elk moment worden ingetrokken en dat moet evenzeer gerespecteerd worden. Een belangrijke factor bij seksueel geweld is macht, en het gaat niet uitsluitend over lustgevoelens. Het feit dat je geen seksuele gevoelens hebt bij een tik op de billen, het aanraken van borsten of haar, of welk lichaamsdeel dan ook, geeft in ieder geval geen recht op de uitspraak “Maak je niet druk, ik ben gay, dus het is oké!”

 

Bart Mijland (de Groen & Kleurrijke Humanist en bestuurslid van BIJ1)

 

blog 22: Empatie en ongemak

Afschuw, woede, schaamte, verdriet: het zijn emoties die je als man op een gemiddelde dag slechts bij benadering beleeft als je denkt aan seksueel geweld tegen vrouwen. Je velt er wel een duidelijk moreel oordeel over, denk je, maar emoties; dat ligt toch wat lastiger. Mocht het een bekende zijn overkomen, dan gaat het gevoel wat dieper, maar meestal komt het aan op je inlevingsvermogen, wil je enigszins in de buurt komen van echte emoties. En die emoties, ook die van de ander, zijn nu juist, samen met de ratio, essentieel in het vormen van een authentiek moreel oordeel. Dat vinden althans de meeste ethici. Empathie is hier dus de sleutel tot een duidelijk en werkbaar standpunt.

Empathie in een schaamtecultuur

Onder de minst empathische mannen wat seksuele intimidatie betreft, zijn degenen die bij ‘het hele #MeToo-gebeuren’ zeggen het gevoel te hebben dat ze een schuldgevoel wordt aangepraat. Ze lijken buitenproportioneel veel met zichzelf bezig terwijl het in werkelijkheid gaat om het lijden van een ander. Dit speelt in alle zaken waar minderheden door leed worden getroffen. Gediscrimineerd om huidskleur, geloof, economische klasse; de gedachte lijkt te zijn – mits het leed überhaupt wordt onderkend – ja, dat is misschien allemaal niet fijn, maar mij treft het niet en waarom moeten ze mij dan het gevoel geven dat ik verkeerd bezig ben?

Dit gebrek aan empathie kan functioneel lijken. Om het toch al zo ingewikkelde leven een beetje goed en gelukkig door te komen is te veel psychologische ruis niet welkom, en zeker niet de ruis door anderen veroorzaakt. Het compliceert de dingen naar ons gevoel onnodig. Daar ligt een groot deel van de weerstand: we willen niet ‘continu’ aan de bak moeten bij dingen die ons of de onzen misschien ergens wel lijken te raken, maar die we nog redelijk gemakkelijk weg kunnen denken in onze persoonlijke levens. In het geval van seksueel geweld tegen vrouwen ontstaat die weerstand mogelijk als je een man bent, of een buitengewoon vaardige struisvogelvrouw.

Hieraan gerelateerd is de schaamtecultuur, die van het ‘normaal doen’. In de afgelopen week lieten sommige mannen en vrouwen in de gesprekken die ik met ze had over dit thema merken dat ze #MeToo soms eigenlijk best wel gezeur vonden. Iets waar ze liever niet over willen praten. Anderen worden er ongemakkelijk van. Ook ik heb ongemak ervaren bij #MeToo. Met name omdat ik word gedwongen om na te denken over de keren dat ik me niet uit heb gesproken tegen seksueel overschrijdend gedrag. Of nog erger: over de keren dat mijn grap misschien helemaal niet zo prettig ontvangen werd of die keer dat de vrouw met wie ik een zakelijk gesprek voerde wel degelijk doorhad dat ik haar seksueel aantrekkelijk vond en dat dat gevoel bij vlagen de rest van het gesprek overheerste.

Maar daar kan ik als man niks aan doen, toch?

Seksuele objectificatie is aangeleerd

Het seksueel objectiveren van vrouwen, door zowel vrouwen als mannen overigens, is immers een feit. Uit studies blijkt ook dat vrouwen een man (seksueel) aantrekkelijk vinden als ze zijn gezicht wel herkennen en dat heteroseksuele mannen zich juist eerder seksueel aangetrokken voelen tot vrouwen die ze nog nooit gezien hebben. 

Oftewel; objectificatie ten top.

Nou werd dit traditioneel meestal vanuit biologisch perspectief verklaard. Evolutionair gezien zouden mannen geneigd zijn hun zaad zo veel mogelijk te verspreiden. Inmiddels wordt de biologische factor in seksueel gedrag echter allang niet meer als bepalend gezien en komt er steeds meer overweldigend bewijs voor de invloed van aangeleerd gedrag in seksualiteit. 

Aangeleerd betekent dat we bepaalde dingen ook kunnen afleren. Afleren is moeilijk, zeggen we altijd tegen elkaar en vooral tegen onszelf. Dat klopt, maar vooral als het gaat om gedrag dat we tot routine gemaakt hebben en dat daardoor de norm in ons leven is geworden. In dit geval is de mannelijke norm dat je voor je seksuele driften eigenlijk elke vrouw als lustobject kan zien en dat je daar met mannen ook als zodanig over praat. Een cultuur waarbinnen je als man een soort van fundamenteel, want op biologie gestoeld, recht hebt op een groot seksueel aanbod van een schare aan vrouwen. Of dat aanbod nou een blik op iemands borsten, een hand op de onderrug, of meer is. Laat nou net die norm keihard onderuit geschoffeld worden door de #MeToo-beweging. De schare vrouwen geeft aan hoe erg het is; hoe ongemakkelijk, op hun hoede, angstig of getraumatiseerd zo ongelooflijk veel vrouwen zijn. De mannen moeten wel volgen, of op zijn minst bewust worden van de omvang van dit verdriet en deze woede.

Positieve gevolgen van #MeToo 

Ondanks en dankzij deze woede zijn de positieve gevolgen van deze massale bewustwordingscampagne talrijk:

·      Het aantal meldingen van seksueel geweld is in Nederland de laatste maanden verdubbeld. De stijging wordt vooral veroorzaakt door meldingen van incidenten die jaren geleden hebben plaatsgevonden. Dat is heel goed nieuws, want uit het grootste Europese onderzoek over seksuele intimidatie ooit, dat in 2014 werd gepubliceerd, bleek nog dat van de 45-55% vrouwen die na hun 15e seksueel geïntimideerd zijn  slechts 6% er met collega’s over heeft gesproken (wanneer het binnen de werksfeer was voorgekomen) en slechts 4% ooit naar de politie is gestapt.  

·      Talloze zaken van seksuele intimidatie door mannen in machtsposities zijn aan het licht gebracht. Dit heeft tot gevolg gehad dat veel van die mannen ontslagen zijn of zelf ontslag hebben genomen, tot en met ministers aan toe. Dit betekent niet alleen genoegdoening voor de slachtoffers, maar ook precedenten voor toekomstige zaken.

·      Institutionele veranderingen die vrouwen onder andere arbeidsrelaties moeten beschermen lijken veel sneller te worden doorgevoerd dan voorheen. Talloze commissies, vertrouwenspersonen en hele campagnes ontstaan naar aanleiding van de exponentieel toegenomen aandacht voor seksueel geweld tegen vrouwen.

De les van ongemak

Het geweld, de cultuur en het onrecht waren er altijd al. Als zelfbenoemde ‘ally’ weet ik dit soort dingen. Ik ben dan ook niet gechoqueerd, noch verbaasd. En toch kan ik zeggen dat de #MeToo-campagne me wakker heeft geschud. Door zoveel persoonlijke verhalen dat het bijna absurd wordt, door tientallen artikelen in bijna evenzovele vormen en door een manier van aangesproken worden die me tot zelfreflectie dwingt. Die zelfreflectie maakt me soms ongemakkelijk. Maar ongemak is een belangrijk signaal dat we iets belangrijks te leren hebben, of al aan het leren zijn.

 

Deze blog verscheen eerder in tijdschrift Lover (http://www.tijdschriftlover.nl/politiek_en_maatschappij/empathie_en_ongemak)

 

 

blog 21: Geweld tegen vrouwen is een mannenprobleem. Of een mannenoplossing?

Op de website www.emancipator.nl worden mannen opgeroepen zich uit te spreken: Stop geweld tegen vrouwen.

45% procent van de Nederlandse vrouwen heeft na haar vijftiende te maken gehad met fysiek of seksueel geweld, 10% heeft een verkrachting meegemaakt. Dat zijn schokkende cijfers en dit moet veranderen.

In negen van de tien gevallen van geweld tegen vrouwen is de dader een man, meestal een bekende van het slachtoffer. Gelukkig zijn de meeste mannen geen geweldpleger, maar helaas doen te veel mannen er het zwijgen toe wanneer het over geweld tegen vrouwen gaat. Veel mannen weten niet hoe vaak geweld tegen vrouwen voorkomt, of willen het niet geloven.

Mannen kunnen deel worden van de oplossing wanneer ze zich bewust worden van de omvang van het probleem, als ze zich uitspreken over hun eigen handelen en als zij met andere mannen in gesprek durven te gaan. De White Ribbon Campagne roept mannen op om het statement te onderschrijven dat ze nooit geweld tegen vrouwen zullen plegen, het nooit zullen goedpraten en het nooit zullen verzwijgen.

Ik heb deze oproep onderschreven. Natuurlijk. Graag.

Maar…

Ik ben weliswaar geen geweldpleger, althans niet dat ik me daar bewust van ben, maar ik ben wel iemand die zich herkent in de hiervoor genoemde neiging om er het zwijgen toe te doen. De andere kant op te kijken. Fijn dat er een website is waar ik mijn naam kan achterlaten. Maar is het niet meer en ook niet minder dan een moderne ‘aflaat’?

In de aanhef noemt Emancipator geweld een mannenprobleem. En dat is ongetwijfeld waar. Maar daarmee wordt het ook heerlijk abstract. Mannen. Net zoiets als Backpackers. Of Bio-boeren. Of misschien nog abstracter. Babyboomers. Ik zou het graag veel persoonlijker willen maken. Geweld tegen vrouwen is niet een mannenprobleem. Het is mijn probleem. Of omdat ik een pleger ben. Of omdat ik een wegkijker ben. Of omdat ik een zwijger ben. Linksom of rechtsom, het is niet het probleem van een groep. Het is het probleem van mij.

Met de ondertekening van het statement worden mannen opgeroepen zich te verbinden aan nooit meer… Ik zou het graag willen beloven. Maar ik kan het niet garanderen. De oproep om het nooit meer te doen is té groot. Ik zal mijn uiterste best doen. Maar ik kan geen garantie geven. En tegelijkertijd, door deze terughoudendheid realiseer ik me dat ik eigenlijk niet volmondig ‘ja’ kan zeggen, durf te zeggen. En dat stemt me zorgelijk.

Ik zou graag willen onderzoeken wat er gebeurt als ik geweld tegen vrouwen niet als een mannenprobleem zou kunnen beschouwen. Maar als een mannenoplossing. Een oplossing van een probleem van mannen. Waar is geweld tegen vrouwen de oplossing voor? Waar is geweld tegen vrouwen voor nodig? Aan wie of wat moeten we ophouden loyaal te zijn als we ophouden geweld te plegen tegen vrouwen? Wat is dan de prijs die mannen moeten betalen?

Wat is de prijs die ik moet betalen…

En zolang dat onderzoek loopt, zal ik mijn uiterste best doen. Dat is mijn belofte aan mijn moeder. Aan mijn vrouw. Aan mijn dochters.