Als je de buzz in de media mag geloven, was 2018 geen goed jaar. Een nieuwe lichting seksistische witte mannen leek niet weg te slaan van televisie en de voorpagina’s. Ze stoppen een oeroud conservatisme in een modern jasje en lokken onzekere jonge mannen met de belofte dat binnenkort de wereld weer om hen zal draaien. Het klinkt eng en het is eng. Maar toch ben ik voorzichtig optimistisch. Deze terugval is tijdelijk.

Een fantasierijke schrijver zou er een spannende saga van kunnen maken. De eeuwenlange strijd tegen Het Patriarchaat. Begon hij vandaag met schrijven, dan koos hij ongetwijfeld #MeToo als de grote veldslag. Of misschien begon zij wel bij #ZegHet, zoals er de afgelopen jaren veel geschreven is over de Eerste Wereldoorlog als opmaat naar de veel grotere Tweede Wereldoorlog. Bij succes van het boek zouden er wellicht prequels komen over de Suffragettes, Aletta Jacobs, de Dolle Mina’s. Duistere delen over de dagen waarin de fascisten vrouwen terug naar het aanrecht stuurden en als broedmachines voor nieuwe soldaten beschouwden.

Zo beschreven lijkt het een eindeloze strijd tussen goed en kwaad, die telkens heen en weer gaat. De episode over het jaar 2018 zou vertellen hoe het kwaad weer terrein wint. The Patriarchy Strikes Back. Een nieuwe duistere heerser staat op. Hij luistert naar de naam Jordan Peterson of Donald Trump. Jair Bolsonaro misschien. Of, als het boek zich in Nederland zou afspelen, Thierry Baudet.

Het is soms verleidelijk om een maatschappelijke strijd zo te zien. Zeker voor wie zelf meestrijdt: Wie voelt zich niet graag een held? Maar het is ook heel bedrieglijk. Het is niet overdreven om het patriarchaat, het patriarchale denken en hoe dit mensen programmeert als een groot kwaad te zien. Het richt vreselijke dingen aan, in de eerste plaats bij vrouwen en bij mensen die niet zomaar in een m/v-hokje passen. De strijd hiertegen is in veel gevallen zonder meer heroïsch.

En ook het idee dat het patriarchaat terugslaat en regelmatig terrein terugwint, komt niet uit de lucht vallen. Dat een Nederlandse universiteit bakken met geld uitgeeft om een paleoconservatief in te vliegen en hem onweersproken en feitenvrij zijn seksisme laat spuien, was een paar jaar geleden nog ondenkbaar.

Alleen, een sociale strijd is iets heel anders dan een militaire strijd. Er is niet een fysiek front dat heen en weer kan schuiven. Er zijn geen strategische industrieën die vernietigd kunnen worden of voorraden grondstoffen die uitgeput raken. Een sociale strijd gaat om hoe mensen denken, om hoe ze met elkaar omgaan, wat ze van elkaar verwachten. Het gaat er niet om dat de ene mens sterft en de andere leeft. Je wilt je tegenstander helemaal niet vernietigen, je wilt dat hij anders gaat denken.

De strijd tegen het patriarchale denken is geen oorlog, maar een evolutieproces van het denken. Een slecht idee dat het moet afleggen tegen een beter idee: Dat alle mensen gelijk en vrij zijn, en dat gender een feest van diversiteit moet zijn in plaats van een veel te krappe kooi.

En als ik vanuit die gedachte kijk, denk ik toch niet dat die nieuwe dark overlords aan de winnende hand zijn. Ja, ze richten heel veel schade aan. Ze injecteren een deel van de jonge mannen met nieuwe giftige mannelijkheid. Ze overtuigen hen dat vrouwen hun vijand zijn, dat een echte man agressief en ongenaakbaar is. De natuurlijke baas van het universum. En dat heeft vreselijke gevolgen. Dat maakt mensenlevens kapot, ook in de meest letterlijke zin.

Het lijkt geen eerlijke strijd. Wij, als moderne mannen die inzien tot welk leed die ideeën leiden, mannen die gendergelijkheid en gendervrijheid omarmen, komen niet zo gemakkelijk in de talkshows of op de voorpagina van de Volkskrant Magazine. Het boek van Jens lag niet in de etalage. Ik moest het bestellen, waarbij het nog even zoeken was naar een boekhandel waar het boek van Jordan Peterson niet in een grote stapel op tafel lag.

Maar wij hebben één enorm voordeel dat de nieuwe patriarchalen niet hebben. Gendergelijkheid werkt. Seksisme helpt je als man niet om beter met vrouwen door een deur te kunnen. Feminisme wel.

De meeste mannen lezen geen boeken over gender. Die kijken niet naar elke talkshow waarin Baudet mag schitteren. Die leven. Die proberen het in de praktijk te rooien met hun vrouw, hun dochters, hun collega’s. En daarbij zullen ze gemiddeld, als in een evolutionair proces, steeds vaker de dingen doen die goed werken en de dingen achterwege laten die alleen maar tot conflicten en andere ellende leiden. Want aan het eind van de dag wil de grote meerderheid van de mannen een prettig leven leiden met de mensen waar ze van houden, en zo weinig mogelijk gedonder met andere mensen.

Stopt dit geweld tegen vrouwen? Niet morgen. Niet volgende week, niet volgend jaar en ik vrees dat volgende eeuw de vrouwen die dan leven, er bij tijd en wijle nog steeds onder zullen lijden. Ingesleten patronen verdwijnen niet zomaar. De talloze vooroordelen over vrouwen en mannen zijn als een achter de boot slepend dreganker dat het proces eindeloos tergt en vertraagt. Maar vertragen is geen omdraaien. De grote onderstroom gaat door.

Ik ben ervan overtuigd dat mannen langzaam maar zeker aan het ontgiften zijn. Met ups en downs, soms traag en soms sneller. In die paar decennia die ik op aarde rondloop, heb ik gezien hoe mannen opener zijn geworden, elkaar een knuffel durven geven. Hoe jonge vaders in deeltijd zijn gaan werken, terwijl twintig jaar geleden iedereen nog zeker wist dat mannen een fulltimebaan wel een mooie manier vonden om zich aan hun gezin te onttrekken.

Ik heb zelf geen kinderen maar ik ken wel heel wat jonge vaders. Ik denk dat ik liever probeer om een biefstuk van een pitbull af te pakken dan de deeltijddag van een jonge vader.

Je hoort al deze mannen zelden. Ze komen niet in de talkshows, hun boeken staan niet in de toptien, ze worden niet ingevlogen vanuit Toronto. Maar ze zijn overal.

Daarom zie ik alle reden om stug door te gaan met strijd, met of zonder airplay. Ook de kleine dingen helpen, om de simpele reden dat ze werken. Een gesprek in de kroeg over het leven en de liefde, een goed voorbeeld geven op je werk, een verveelde blik als reactie op een seksistische grap. Een enthousiast verhaal bij de borrel over hoe bevrijdend het is om je vooroordelen los te laten.

We komen er. Ooit.

One of us recently wrote an op-ed about modern feminism in a Dutch newspaper. It made the argument, based on many discussions between us over the last 15 years, that discussions about female emancipation and gender equity should better involve the perspective of and trigger what is relevant to the experience and perceptions of feminist men too. Moreover, feminist men should be actively seeking to learn about how women experience their working life. It argued, finally, that away from egregious and blatant forms of criminal sexual behaviour in a working environment by powerful people (typically male) towards subordinates (typically female) that are easily qualified as acts to be stamped out as a priority (including with the normal safeguards of presumption of innocence, etc), there are in fact many more subtle forms of conscious and less conscious male behaviours and practices that are unfavourable to women without men actually necessarily being aware of it. What is necessary to investigate and discuss that in a way not immediately polarised is so simple that we often forget it: an open dialogue between women and men who trust each other (and do not work together) in a way in which experiences are exchanged without immediately judging the other or thinking in terms of ‘solutions’.

We are glad this blog allows us to explore this issue a little further (it is the first time we are writing something together!) by acting upon one of the things we often heard in reaction to the op-ed: it got people talking to their partner at home, and men were often surprised by what their girlfriend, partner or wife told them. How strange that so little is exchanged about such an important topic, if you think about it! Here we will have such a conversation between the two of us, in public. It will take the form of asking each other questions over the course of some days (so the below is an actual exchange). We are spouses who have never worked together. But what is more relevant for this post is that we are both people who have worked in many different places for many different employers, including as coordinators and managers of gender-diverse teams so that we each have different contexts from which to draw (Lina, a lawyer, has worked for many different international organisations in France, East-Timor, Bosnia, The Netherlands, Afghanistan, Switzerland and Haiti; John has worked as a legal academic and a civil servant in Italy, The Netherlands, Belgium and the US).

John: I wrote in the op-ed that in my area of work women are typically over-represented in the classes I teach and at a junior level in the organisations I have worked for, but usually underrepresented at a higher level within universities and ministries. There seems to be little development in that, and slowly moving up myself I have ‘overtaken’ in seniority many women colleagues who seemed at the time and still seem at least as qualified. This strongly suggests – and it feels vaguely strange to write this up – that at least an element of my career so far is that I have been benefiting from some hidden bonus just for being male. Still in thinking back to each of these steps, and my female competitors (as far as I was aware of them) for the posts I landed, I find it hard to put my finger on where exactly my advantage may have been.
What have been your experiences and perhaps those that you have witnessed around you in terms of efforts to perform normally and move up, and what do you think are relevant elements in that? Do you feel you or female professionals more generally have (had) to act ‘unnaturally’/ against your nature(s) in working in teams with predominantly male management?

Lina: It’s important we start this discussion by identifying behaviours by men at work that discriminate against women. Again and again, men have asked me to print documents, take notes at meetings, and prepare spreadsheets (apparently women excel with Excel). With time, I have also become more aware of how frequently I am interrupted when I am speaking and how often issues I raise are brushed aside. Once I was offered a bouquet of flowers for performing a task that involved a lot of work but boiled down to basic project management skills. I gave away the flowers immediately. To me, they were patronising, especially considering the level of my position at the time, which should not involve such a task.

Annoying as those behaviours are, they are only the tip of the iceberg when addressing gender parity. I was incredibly naïve for the first decade of my career and it is only looking back that I am able to come to what I am about to say. As a lawyer in Portugal, I had many female colleagues and worked with female judges and prosecutors. I never thought about gender balance at work. When I moved to the international environment, without exception, in every office the vast majority of junior positions were held by women, sometimes up to 85 percent. I found that at mid-level, there would be 50/50 gender representation, but just as often there would be more men. In one job, I did my own research and found out that more women than men applied for the positions, roughly the same number of women and men were interviewed, and a vast majority of men were selected for the position. Oh, and in a lot of the cases there was an all-male panel. As I try to understand why exactly panels were gradually excluding women from the recruitment process, I think of discussions you and I have had over the years about gender quotas: you considering it a serious possibility of last-resort because it will put an end to this in a structural way. It would break the job market in two so that women will effectively only compete against women and men only against men. I always replied that I want to be selected for my capabilities. This means competing against women and men alike and not being selected in part because of my gender.

Unfortunately, I have come to conclude that no matter what the capabilities of a woman are, they are much less likely to be recognised in a setting dominated by men. There’s three reasons for this. The first is that men, even unconsciously, prefer to work with other men. There’s a camaraderie that is very gender specific and that isn’t present in cross-gender relationships. The second is that, because of that camaraderie, men actively push each other up the career ladder. That women do it less is because they are still thinking in terms of one’s merit and less concerned with being liked by their colleagues, male or female. This brings me to the third reason: because women want to be recognised for their abilities, they tend to work incredibly long hours to (re)prove themselves constantly. If you do this, you are certainly not going to be in the boys’ club because you are not buying into that system (perhaps what you call behaving unnaturally) but… they will get the work of their office done. What is the incentive to promote a woman to become a manager when she has shown over and over again that she’s excellent at doing the groundwork? None, right?
My question to you is whether you believe we can change mentalities. Can we get men to recognise good work and promote women and can we get women out of the cycle of thinking that the way to prove themselves is by working extra hours daily? Or do you still consider gender quotas a serious last-resort possibility?

John: I feel that I have been working in more diverse organisations, where there was more or less an even mix of the sexes at the lower to middle professional level and then a big overrepresentation of males at the top. I have to admit that I never quite made the link between the gender composition of the selection panel and the likely gender of the person selected as a consequence. That is a good one to remember. I also found it interesting that you argue that in your experience women help each other less in moving up than men do. I wonder whether, apart from (or perhaps instead of) nature that is (also) a matter of numbers, i.e. the consequence of being a minority: if there are fewer women in the middle and the top, there will also be fewer to help each other, right? What do you think? More generally: some practices you describe that end up favouring men in the current state of affairs I think would justify first and foremost transparency and accountability. If the aim, as it should be, is to be attractive as an employer to ambitious employees, women and men alike, it seems essential to have the data you gathered on your own gathered more generally in organisations. This would facilitate placing the onus of explanation of large discrepancies between the gender of applicants and those selected (and those selecting) with the employer. Simply having gendered numbers across professional levels made transparent would also be a powerful sign.

Then your question: change mentalities of both women and men to (continue to) focus on incrementalism towards the unstated goal of 50/50 across society, or starting with that goal immediately in law or mission, having a transition period where the gap in female representation is corrected, and then manage 50/50 as a compulsory equilibrium? I see them as complementary. First, there is still a lot to win with incrementalism. I see #metoo as a sign that women become more vocal, more willing to fight. That is great! But that momentum should be kept by zooming out of only sexual violence (and celebrity), and also making concrete what is tolerable and what is not tolerable or even just pleasant behaviour between sexes. There seems to often be a presumption that these things are clear on their own if you have a basic education of decency. But that may not be the case. By not discussing concrete instances and examples in a safe environment, it remains an elephant in the room that may lead to overcautious sterility in a context where there is still no real mutual understanding. Second, instead of immediately envisioning it as a concrete measure, thinking about strict gender quota (and for me the only one that makes sense is biology itself: 50/50) at this stage is above all an interesting thought experiment. What would reaching 50/50 feel like from both sides, what new issues would it likely raise? I have experienced both extremes. My daily normal where men generally call the shots. But I have also been in an opposite situation when I studied human rights law with 90 other students, of which 70 were female. The dynamic is simply totally different, but in subtle ways. One wonders, for example, whether 50/50 would put more pressure on the male parent to work part-time as well? Practically, I would be quite interested in finding out whether there has been any institution or company where there has been a sustained effort, let’s say for at least 10/15 years, of having 50/50 across the board.
My second and last question to you: is what is most important for you in your career that you yourself are able to fulfil your ambitions (even in a case that remains one where males are over-represented, as long as they make room for ambitious women), or that that can be done within a context where 50/50 is the goal or a reality? Or can these things not be disconnected for you?

Lina: There’s a lot questions in this! I’ll start with women in high-level positions. I find it follows very different dynamics from mid-level positions. There are incredibly talented, qualified, competent women who have been appointed to high-level positions on their merit, and to whom all women in my field of work look up to. But I have also seen women being appointed to these positions because employers have been criticised for having too few or even no women at senior level. One would think this would lead to a degree of self-reflection on why there’s no women at senior level but that’s not what happens. In fact, it’s the opposite: instead of using this opportunity to address gender balance as a matter of rights and equality, some employers take it only as something that damages their public image. They adopt a quick-fix approach by which I mean that they deliberately select a woman for the next senior vacancy that comes up and stop addressing the issue right there, feeling that they have done their duty. That’s what happened when I did that survey on the percentages of women applying, being interviewed, and being selected. The bottleneck at mid and upper mid-level continued but we got a woman appointed to a high-rank post so female staff were more or less told to stop complaining.

The second question pertains to what I said about men being more actively supportive of each other’s progression. Why are women doing it less? There’s a few reasons apart from the mindset of believing that hard work alone is sufficient. First, if that’s what you believe, you’re not explicitly asking for that support. But speaking for myself, I have made other mistakes. For example, I’ve sat in nine recruitment panels and in the first four I didn’t pay attention to the gender dimension. I judged candidates simply by how they performed during a recruitment process, even if I knew that an internal female candidate worked harder and was more competent than a specific internal male candidate. I regret that immensely. Moreover, and I have to be frank about this, not all women feel as strongly about this topic so they’re not all going to be engaging on it. I know women at my level and also a couple of senior female managers who don’t seem to understand why gender-balance is so important to me. They are surprised when I mention the statistics but they don’t engage in it. Perhaps they’re less focused on work than I am, perhaps they don’t feel the inequality in the same way that I do… I don’t know.

What is important, is that regardless of the reasons, I see an enormous change on how much more women are supporting each other over the last five years. During this time, I have worked with women in high level positions who ensure that the women in their teams get recognition for their work and actively seek out opportunities for them to be promoted. Sometimes it works, sometimes it doesn’t. But the fact that they are trying speaks volumes. Women at junior level are increasingly becoming more comfortable with going to higher up female staff in their teams to ask for advice and support. I look at an initiative like Atlas, which was unthinkable when I started out, and confirms that the change in not only in my immediate circle. Atlas has created a network where women speak candidly of their challenges and give concrete advice to others on how to overcome them. In a way, it’s like we’re now building the camaraderie that men have had forever.

So, your last question… what is more important for me? Fulfilling my ambitions even if that means working with more men than women? Or to work in a context where there’s 50/50 representation? I have to start with the disclaimer that the goal is that one day women won’t have to choose. Until then, I go with the first option. I’m frustrated when I have a job that doesn’t fulfil me, regardless of how many men and women work in that office so I will continue to choose jobs based on their content and substance. Anything else would amount to giving up on the work I love and, in the process, allowing men to force me out of that work environment. I can’t do either.

John: Thank you very much for this. As I suspected there clearly is a lot more to #metoo, a safe and equitable workplace, than meets the male eye. It is encouraging that you describe a trend within your organisations of women becoming more comfortable discussing this with each other. Men will need to do so too. Because as bizarre as it may sound: discussions about this, as far as I am aware of them, don’t usually move beyond generalities. But at some point, rather than women-women and men-men conversations, there needs to be more cross-over too. So I hope this conversation gets other men and women who trust each other to talk about more openly too, simply to get a better sense of what they should each pay more attention to.

Terwijl ik achter mijn bureau aan het werk ben gebeurt het ‘zomaar’ opeens. Twee aanvallen vanuit de zijflank regelrecht in mijn onderrug. Hm… dat is niet fijn. Ik probeer wat opzij en naar voren te bewegen en kom tot de conclusie: dit gaat niet goed. Ik had weleens vaker last mijn rug maar dit was toch een geheel ander gevoel.

Na twee weken verschillende therapeuten te hebben afgelopen was de pijn in mijn rug niet over. Ja, een keer was het helemaal weg, dacht ik, maar de volgende dag kwam het net zo hard weer terug. Eigenlijk een stuk heftiger dan daarvoor. Ik raakte in paniek. Wat moest ik nou doen? Hoe zit het met mijn werk?

De doorbraak

Maandagmiddag ging ik naar de fysio met de hoop dat de pijn in mijn rug minder zou worden. Helaas, ik kwam thuis en zei tegen Rita, mijn vrouw en mijn zielemaatje, “Ik heb nog steeds zo’n pijn in mijn rug en ik weet niet meer wat ik moet doen.” Rita antwoordde behoorlijk geïrriteerd: “Je gaat ook van de ene therapeut naar de andere, ga er eens naartoe, ik word helemaal gek van jouw gedoe,” en ze liet me achter in de kamer terwijl zij naar de slaapkamer liep. Ik pakte mijn telefoon en liep naar beneden naar de Dojo en ging op de grond liggen vlak voor de houten bank, voor het geval ik niet rechtovereind kon komen.

Toen drong het toch mij door, ik had het ineens. Dat besef. Ik belde Rita en zij tegen haar, “Lieve Rita, je hebt helemaal gelijk.” Ik besef nu waar dit gedrag vandaan komt. Toen ik een klein jongetje was liep ik telkens weg om hulp te vragen omdat ik niet meer wist wat ik moest doen. Ik was zo alleen en zo bang, zo verschrikkelijk bang. Even later belde ik de dokter of het oké was dat ik 10 mg morfine innam voor de pijn. Want die werd steeds heftiger, tot bijna ondraaglijk. Toen ik eindelijk op mijn slaapkamer was aangekomen raakte ik helemaal in paniek. De spieren langs mijn ruggengraat maakten enorme reflexbewegingen, waardoor de pijn zeer heftig werd, bijna ondraaglijk. Ik wist gewoon niet meer wat ik nu moest doen.

Echter, ik merkte dat wanneer ik met mijn aandacht naar de plek in mijn rug ging, de reflexbewegingen minder werden. Een stuk zachter werden. En hoe meer ik in dat contact kon blijven hoe zachter deze pijnplek werd. En daarna! Toen barstte de bom. De onderliggende energie van het vastzittende trauma kwam helemaal los. Ik moest huilen, huilen als een klein kind van vier jaar. Ik kon alleen nog maar huilen, huilen, huilen als dat kleine weerloze kind dat verstijfd was van de angst en niet meer wist hoe om te gaan met zijn onveilige situatie. Wat een diepe pijn, verdriet en wat een bevrijding. De volgende dag was de pijn in mijn rug helemaal weg.

De realiteit “het ontstaan van een trauma”

Ik sta in een grote zaal en kijk een beetje verbaasd om me heen. In de verte zie ik mijn moeder. Ze heeft veel ‘plezier’, al dansend met ‘een andere man’. Het is druk, gezellig en iedereen komt los in het Theehuis bij het Uddelmeer. Het is de trouwdag van Ellie, een jongere zuster van mijn moeder. Geen idee waar mijn vader is. En dan opeens uit het niets lijkt het alsof de film even stilstaat. Zie ik mijn moeder door mijn vader naar buiten gesleurd. Ik sta verstijfd te kijken en snap eigenlijk niet zo goed wat er gebeurt. Mijn eerste bewuste ervaring dat mijn moeder door mijn vader met geweld en agressie naar buiten wordt getransporteerd. Dit soort situaties zullen in mijn leven regelmatig plaatsvinden. Situaties die heftig zijn, waarbij je als kind verstijft staat van de angst en waarbij de energie van deze verstijving vast gaat zitten in je lichaam. Als ik daar nu als volwassene naar terugkijk, naar de agressie van mijn vader, gewoon buitensporig, een ‘kleine Mussolini’. Een paar details. Mijn moeder wordt voor mijn ogen knock-out geslagen en mijn vader zegt later, “Ga maar even kijken of het goed gaat met je moeder.” Je zit midden in een gezellig Italiaans restaurant en zo uit het niets wordt je moeder bij haar haren gegrepen en het restaurant uit getrokken. Dit alles gaat nog wel even door, tot mijn achttiende jaar. Deze beelden, de angsten, deze traumatische ervaringen blijven mij achtervolgen en hebben een behoorlijke invloed gehad op mijn kind-ontwikkeling en de rest van mijn leven.

Zelfrealisatie “Je kunt jezelf helen”

Al heel lang voel ik vanbinnen dat ik niet op de wereld ben gekomen om alleen maar angstig te zijn en dingen te dragen. Er is voor mij veel meer dan dat. Ik wil vooral iets neerzetten. Ondanks de angst in mij, voortkomende uit mijn trauma, bleef ik op zoek. Naar… ja waar was ik nu werkelijk naar op zoek?

De relatie met mijn vader is nooit een gezonde zoon-vaderrelatie geweest. Ondanks alle geweldsuitbarstingen naar mijn moeder waren er ook periodes dat ik zo verlangde naar mijn vader. En met mijn moeder… daar werd ik helemaal gek van. Haar persoonlijkheidsstoornis maakte mij onzeker en de druk die zij op mij legde, met daarbij het zorgen voor en vooral met vragen als: “Gerbrand wat moet ik nou doen? Moet ik nou wel weggaan bij je vader of moet ik blijven?”

Wat heb ik in deze wereld afgereisd op zoek naar ‘iemand’ die mij kon vertellen ‘hoe’ te leven. Wat is het geheim en hoe doe je dat, leven zonder angst? Onbewust was ik bezig met de vraag: hoe heel ik mijzelf van deze trauma’s? Ik heb veel vluchtige relaties gehad, op zoek naar de ultieme liefde.

De Japanse Krijgskunst en vooral Tai Chi was mijn redding. ‘You have to be relaxed man’ zei Master W.W. C.C. Chen, Tai Chi Grootmeester, tegen mij in april 1989. En ja, mijn volgende vraag was, “Master Chen, how do you do that?” Hij keek mij aan en lachte mij toe.

Als kind bad ik tot God om te vragen of hij mij wilde helpen. Later voelde ik dat God niet buiten mijzelf was, maar juist in mijzelf. Daarna zei ik altijd: “Ik ben slachtoffer van huiselijk geweld. Mijn vader sloeg mijn moeder in elkaar.” Nu kan ik zeggen dat mijn ouders onmogelijk samen konden leven en keuzes hebben gemaakt die voor beide niet goed waren. Dus er waren geen excuses meer. Ik moest het zelf doen.

Regelmatig geef ik coaching aan jongens, meisjes en hun ouders. En ja, ik kom jongens tegen die huiselijk geweld meemaken en ik word regelmatig door instanties gevraagd voor advisering. En hoe fijn is het voor een getraumatiseerd kind dat er gewoon iemand is die je begrijpt (waarbij je het niet hoeft uit te leggen). Zonder woorden in contact. Alleen maar te voelen dat je oké bent.

Ja, mijn levenservaring met huiselijk geweld heeft mij veel gebracht. De pijn en de trauma’s brachten mij in beweging. En door te bewegen kwamen de diep verstopte trauma’s in mijn lichaam naar de oppervlakte. Door te bewegen werd ik bewust dat ik mijzelf kan helen, zonder dat ik de trauma’s opnieuw hoef te beleven. Hoe? Heel simpel. Door te blijven staan. Niet vluchten. Niet vechten. Nee gewoon blijven staan en door middel van je eigen zachtheid contact maken met dat gebied dat enorm pijn doet. Makkelijker gezegd dan gedaan. Moeilijk ja. Echt moeilijk, maar niet onmogelijk. Door te bewegen en vanuit je eigen zachte kracht kun je je trauma’s helen, en je hoeft ze daarbij niet opnieuw te beleven. Vooral de vertraging van de beweging heeft daarbij een helend effect op je lijf.

Noot van de auteur

Gerbrand Martini, zoon van een Italiaan en een Uddelse moeder, geeft samen met zijn vrouw Rita Kroeze in zijn eigen Trainingscentrum Martini Art Dojo individuele begeleiding aan jongens, meisjes en volwassenen. Door zijn jarenlange ervaring met Japanse Martiale kunst Nin-Jutsu en Chinese bewegingsleer Tai Chi heeft hij zijn eigen trainings- en opleidingsprogramma Jongens in hun Kracht ontwikkeld. In eerste instantie om jongens beter met zichzelf te verbinden en met de wereld om zich heen. Inmiddels is dit trainingsprogramma uitgegroeid, waarbij dit zowel voor jongens, meisjes als ook volwassenen een volwaardig programma is om mensen (weer) in verbinding te laten komen met hun eigen zachte kracht. Meer weten hierover www.jongensinhunkracht.nl